ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐ
ՊՈՐՏԱԼ
ԿՐԹԱԿԱՆ
ՖՈՐՈՒՄ
ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ
ՇՏԵՄԱՐԱՆ
ՀԵՌԱՎԱՐ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԻՆՏԵՐԱԿՏԻՎ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԿԿՏ
ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Արցախի գանձերը. Շուշիի թատերական կյանքը

Հոկտեմբերի 15, 2020
Մշակութային լուրեր

Շուշիում առաջին թատերական ներկայացումները բեմադրվել են դեռևս 1840-ական թվականներին՝ հայրենի քաղաք վերադարձած ուսանողների շնորհիվ, որոնք ստանձնել են թե' արական, և թե' իգական դերերը: 1882 թ. հյուրախաղերով Շուշի այցելած Պոլսահայ մեծանուն արտիստ Պետրոս Ադամյանը մեծ աշխուժություն է բերել քաղաք: Ներկայացումները հիմնականում բեմադրվել են ամառային ամիսներին, երբ քաղաքում՝ հովվեկների թիվը կտրուկ աճել է: Շուշիի ուսանողական խմբերի նախաձեռնությամբ, պարբերաբար, բեմադրվել է «Պեպո», «Էլի մեկ զոհ», «Խաթաբալա», «Քանդած օջախ», «Վարդանանց պատերազմը», «Արշակ երկրորդ» և այլ երկեր: 1891-ին, Շուշիում, Ղազանչեցոց եկեղեցու մոտ, թատերական և հասարակական գործիչ Մկրտիչ Խանդամիրյանի միջոցներով կառուցվում է «Խանդամիրյան թատրոնը»՝ 350-տեղանոց դահլիճով, վերնահարկով, երկու օթյակով, դերասանների զարդասենյակներով, գրադարանով և օժանդակ այլ հարմարություններով: Նավթի և գազի լապտերները ապահովում էին շենքի լուսավորությունը: Բեմի վարագույրը նկարել էր 0. Շմեռլինգը: Ճեմասրահի պատերը զարդարված էին հայ և օտարազգի դերասանների և դրամատուրգների նկարներով: «Խանդամիրյան թատրոնի» առաջին ներկայացումը Մուրացանի «Ռուզանն» էր, 1891 թ. հուլիսի 7-ին: Շուշիի բեմ են բարձրացել հայ թատրոնի լավագույն դերասաններ՝ Սիրանույշը, Հովհ. Աբելյանը, Գ. Պետրոսյանը և այլք: 1905 թ. հայ-թաթարական բախումների ժամանակ Շուշիի մեծ հրդեհից այրվում է նաև թատրոնի շենքը: Ներկայացումների տարեկան հաճախականության մասին տեղեկանում ենք Ե. Լալայանի կատարած հաշվումներից. 1891 թ.՝ 13 ներկայացում, 1892 թ.՝ 19-ը, 1893 թ.՝ 20-ը, 1894 թ.՝ 19-ը, 1885 թ.՝ 24-ը, 1886 թ.՝ 24-ը: Այս տվյալներն ինքնին վկայում են, որ բեմարվեստը հաստատուն և պատկառելի տեղ է գրավել Շուշիի մշակութային կյանքում:

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն