Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների համար կընդլայնվեն վաղ զարգացման հնարավորությունները

Դեկտեմբերի 10, 2021

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել երեխայի կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիքի մանկավարժահոգեբանական գնահատման չափանիշների նախագիծը:

Նախագծի ընդունման պարագայում կստեղծվեն նախադրյալներ՝ նախադպրոցական կրթության մատչելիության ապահովման համար, կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների համար կընդլայնվեն վաղ զարգացման հնարավորությունները։

Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայությունների տրամադրումը նախադպրոցական մակարդակում

Նախադպրոցական մակարդակում ծառայությունները տրամադրվում են այն երեխաներին, որոնք տվյալ մակարդակում սահմանված կարգով գնահատվել են, և հաստատվել է, որ ունեն մանկավարժահոգեբանական աջակցության կարիք: Տվյալ մակարդակում ծառայությունները տրամադրում են նախադպրոցական ուսումնական հաստատության մանկավարժները և Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայության խումբը (ՄՀ աջակցության խումբ): Եթե հաստատությունում չկան անհրաժեշտ մասնագետներ, ապա նրանք հրավիրվում են տվյալ հաստատությունը սպասարկող Տարածքային մանկավարժահոգեբանական կենտրոնից (ՏՄԱԿ):

Նախադպրոցական մակարդակի գնահատման արդյունքում՝ թեթև աստիճանի դժվարությունների արձանագրման դեպքում նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունը տրամադրում է լրացուցիչ աջակցություն: Եթե մանկավարժը գտնում է, որ երեխան ունի մանկավարժահոգեբանական ծառայությունների կարիք, ապա ուսումնական հաստատությունը համապատասխան հայտով դիմում է ՏՄԱԿ-ին, որի մասնագետները երեխային հետազոտելուց հետո, կարիքը արձանագրելու դեպքում, կազմակերպում են ծառայության տրամադրումը: Հաստատության մանկավարժները մշակում են կանխարգելիչ միջամտությունների պլանը, որում ներառվում են աջակցող ծառայությունների տեսակը, ժամանակահատվածը, տևողությունն ու ծավալները՝ նախատեսված մեկ կիսամյակի համար։ ՏՄԱԿ-ը յուրաքանչյուր եռամսյակ իրականացնում է այցեր նախադպրոցական ուսումնական հաստատություն` իրականացվող աշխատանքները մշտադիտարկելու նպատակով: Դրանց ընթացքում ՏՄԱԿ-ի աշխատակիցները ուշադրության կենտրոնում են պահում ուսումնական հաստատության բոլոր երեխաներին՝ նախադպրոցական մակարդակում խնդիրների և դժվարությունների վաղ հայտնաբերման նպատակով։ ՄՀ աջակցող ծառայությունները երեխային տրամադրվում են պարապմունքներից հետո՝ ըստ որոշված ծավալի և տևողության, սակայն օրական 1,5 ժամից ոչ ավել:

Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայությունների տրամադրումը տարածքային մակարդակում

Տարածքային մակարդակում ծառայությունները տրամադրվում են այն երեխաներին, որոնք տվյալ մակարդակում սահմանված կարգով գնահատվել և ճանաչվել են՝ որպես կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող: Տարածքային մակարդակում ծառայությունները տրամադրում են ՏՄԱԿ-ը կամ հաստատությունը, եթե այնտեղ առկա է ՄՀ աջակցության խումբ: Տարածքային մակարդակում ծառայությունները տրամադրվում են ուսումնական հաստատության տնօրինության կամ երեխայի ծնողի /նրա օրինական ներկայացուցչի/ դիմումի հիման վրա: ՄՀ աջակցության խումբը և մանկավարժական աշխատողը ծնողի մասնակցությամբ մշակում են երեխայի անհատական զարգացման և ուսուցման պլանը, որը մուտքագրվում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների տվյալների տեղեկատվական համակարգ:

Եթե երեխային տրամադրվող ՄՀ աջակցության ծառայությունը պահանջում է համապատասխան հարմարեցված տարածք, սարքավորումներ և գույք, ապա ՏՄԱԿ-ը, ծնողի համաձայնությամբ, կարող է ՄՀ աջակցող ծառայությունները երեխային տրամադրել կենտրոնում: ՏՄԱԿ-ում երեխային ՄՀ աջակցության ծառայությունների տրամադրումը իրականացվում է անվճար՝ ՏՄԱԿ-ի միջոցներով, պարապմունքներից հետո՝ ըստ նախատեսված տևողության, ծավալի և ժամանակացույցի:

Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայությունների տրամադրումը հանրապետական մակարդակում

Հանրապետական մակարդակում մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայությունները տրամադրում է Հանրապետական մանկավարժահոգեբանական կենտրոնը (ՀՄԿ): Այն իրականացնում է համապատասխան կառույցների կարողությունների զարգացմանն ուղղված ծրագրեր` վերապատրաստման դասընթացներ, մասնագիտական խորհրդատվություններ, աջակցող այցեր: ՀՄԿ-ն ապահովում է երեխայի կրթության և զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիքների գնահատման ու ՄՀ աջակցության միասնական մոտեցումների կիրառումը` համակարգելով ՏՄԱԿ-ների աշխատանքը։ Այն նաև փորձաքննության է ենթարկում շահագրգիռ կազմակերպությունների կողմից երեխաների կրթության կազմակերպմանը վերաբերող ծրագրերն ու մշակումները` իրենց նախաձեռնությամբ:

Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատում

Երեխայի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատումն իրականացվում է մանկավարժահոգեբանական գնահատման չափանիշներին համապատասխան: Այդ գործընթացը նախադպրոցական աստիճանում իրականացվում է ցանկացած տարիքում, երբ երեխայի մոտ դիտվում են նախադպրոցական ուսումնական գործընթացում մասնակցության և զարգացման կայուն դժվարություններ։ Հաջորդ գնահատումն իրականացվում է ավագ խմբում, նաև այն դեպքում, եթե ուսումնառության ընթացքում կարիք է առաջանում ԿԶԱՊԿ-ի աստիճանի փոփոխության:

Անհատական զարգացման և ուսուցման պլան

Անհատական ուսուցման և զարգացման պլանը (ԱՈւԶՊ) երեխայի կարիքի և առանձնահատկությունների հիման վրա կազմված փաստաթուղթ է, որը սահմանում է երեխայի զարգացման, ուսուցման և դաստիարակության տարեկան նպատակները, խնդիրները և դրանց հասնելու գործողությունները (կարիքի դեպքում՝ նաև ՄՀ աջակցող ծառայությունները) և ժամկետները՝ նախադպրոցական կրթության պետական չափորոշչի և կրթական ծրագրերի սահմանված վերջնարդյունքները երեխայի համար հասանելի դարձնելու համար։ ԱՈՒԶՊ-ը մշակում են ուսումնական հաստատությունը և ՏՄԱԿ-ը տարածքային մակարդակի գնահատման արդյունքում ԿԶԱՊԿ ունեցող յուրաքանչյուր երեխայի համար. այն մշակվում է մեկ ուսումնական տարվա համար:

Հավելենք, որ քաղաքացիները և շահառու խմբերը մինչև դեկտեմբերի 18-ը կարող են նախագծի վերաբերյալ իրենց առաջարկություններն ու դիտողությունները ներկայացնել Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում:

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն