Հունաստանի հյուսիսային շրջանների քաղաքներում հայ համայնքը թեև փոքրաթիվ է, սակայն աչքի է ընկնում իր աշխուժությամբ և հայապահպան ակտիվ գործունեությամբ:
«Կոմոտինին ուսանողական հին քաղաք է, որտեղ հայերին առաձնահատուկ են վերաբերվում: Այստեղ տարին մեկ անգամ հայկական շաբաթ է անցկացվում. տարաբնույթ միջոցառումներ են կազմակերպվում, տեղացիները, ուսանողներն ու դասախոսները հնարավորություն են ունենում փորձելու հայկական ճաշատեսակները, տեսանյութի միջոցով ականատես են լինում լավաշի թխման արարողությանը, վայելում են հայկական երգն ու պարը: Մենք էլ պարբերաբար կազմակերպում ենք բաց դռների օր՝ հայկական սրահում օտարներին հնարավորինս ծանոթացնելու մեր ինքնությանը»,- ներկայացնում է համայնքի մեկօրյա հայկական դպրոցի ուսուցչուհին՝ Ռուզաննա Զոհրաբյանը:
Մասնագիտությամբ բուժքույր, առաքելությամբ մանկավարժ Ռուզաննան 2013 թ.-ից աշխատում է շուրջ 30 տարի գործող կիրակնօրյա հայկական դպրոցում: Դպրոցը հիմնել է Հայ օգնության միությունը: Այսօր այն գտնվում է Թաղային խորհրդի հովանու ներքո և գործում է Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցուն կից, որն արդեն 190 տարեկան է:
Այս պահին դպրոց են հաճախում հինգ-վեց տարեկանից մինչև տասնյոթ տարեկան 46 երեխա: Միակ ուսուցչուհին Ռուզաննան է. դասավանդում է հայոց լեզու, հայ գրականություն, հայրենագիտություն, ազգային պարեր. ինչպես ինքն է բնորոշում՝ «հայրենաճանաչություն»:
«Դպրոցը մեկօրյա է, սակայն աշակերտները գալիս են շաբաթ և կիրակի՝ խումբ-խումբ` դասերն առավել արդյունավետ կազմակերպելու նպատակով: Հայրենիքն իրապես ճանաչող երեխան սիրում է այն՝ ուր էլ որ լինի»,- պատմում է ուսուցչուհին և տեղեկացնում, որ այս տարի դիմել է Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան՝ մանկավարժի կրթություն ստանալու: Սփյուռքում հայապահպանության գործի իրականացումը նրան հաջողվում է իր դպրոցական տարիքում ստացած գիտելիքով, իսկ ազգային պարերին ծանոթ լինելն ու տիրապետելը նրան թույլ են տվել բացել պարի խմբակ և փորձը փոխանցել հայ մանուկներին:
Նա ոգևորությամբ նշում է, որ քաղաքի ազատագրման օրը հույներն իրենց պարային խմբակը հրավիրում են տոնական միջոցառումներին մասնակցելու. և ոչ միայն, խումբը հրավերով պարբերաբար մասնակցում է նաև տարբեր մշակութային միջոցառումների:
Ուսուցչուհին հայրենաճանաչությունը խթանելու նպատակով յուրաքանչյուր տարեվերջին 14-17 տարեկան հայ պատանիների համար կազմակերպում է հայագիտական օլիմպիադա: «Հարցաշարը ինքս եմ կազմում, և հայաստանցի մասնագետների գնահատմամբ՝ բավականին բարդ ու դժվարապատչելի: Հաղթող երեխային անպայման խրախուսում ենք, օրինակ՝ մի տարի ուղարկեցինք Հայաստան՝ պարտադիր պայմանով, որ վերադառնալիս աշխատություն ներկայացնի Հայաստանի մասին՝ ներառելով տպավորությունները, փորձն ու գիտելիքը,- ասում է ուսուցչուհին՝ հավելելով,- հավատացե՛ք, հայրենիքը ճանաչող երեխան չի ուզում այնտեղից վերադառնալ»:
Ըստ ուսուցչուհու՝ համայնքի առաջնային խնդիրն, ինչպես բազմաթիվ այլ համայքներում, Հունաստանում ևս այդուհանդերձ մնում է լեզվի պահպանությունը:
«Եթե այլ համայնքներում ծնողը ստիպված բացատրում է երեխային հայկական դպրոց գնալու անհրաժեշտության մասին, մեզ մոտ կարծես հակառակն է՝ երեխաներն ավելի շահագրգիռ են՝ դպրոց գալու և հայերեն սովորելու: Ինչպես ծնողներն են պատմում, երեխաների համար ամենամեծ պատիժն այն է, երբ նրանց ասվում է՝ այս շաբաթ հայկական չես գնալու»,- ժպիտով պատմում է Ռուզաննա Զոհրաբյանը:
Հունաստանի Կոմոտինի քաղաքի 110 ընտանիք ունեցող հայ համայնքում ապրում են նաև հունահայեր՝ շուրջ 30 ընտանիք, որոնք արևմտահայերենի կրողներ են: Ուսուցչուհին թեև ցավով է նշում, որ արևմտահայերենի դասընթացներ չունեն, սակայն միևնույն ժամանակ փաստում է՝ հունահայ ընտանիքն իր ներսում ամեն ինչ անում է լեզուն պահպանելու և երեխաներին հաղորդակից դարձնելու համար:
Ռուզաննա Զոհրաբյանը Հայաստան է եկել` մասնակցելու Համահայկական կրթական 10-րդ խորհրդաժողովին, որը միավորել էր Սփյուռքի շուրջ 90 մանկավարժների՝ բարձրաձայնելու Սփյուռքում կրթական հիմնախնդիրները:
«Ես Հայաստանից հեռանում եմ՝ հետս տանելով սիրո մեծ պաշար՝ փոխանցելու մեր դպրոցի սաներին: Հայրենիքից ստացած յուրաքանչյուր դրական ապրումը մեզ համար անչափ կարևոր է»,- ասում է նա:
Նա դրական է գնահատում խորհրդաժողովի անցկացումը՝ որպես լավ հնարավորություն՝ յուրացնելու գործընկերների փորձը, տեղում առաջարկելու հիմնարար լուծումներ, կանխորոշելու ԿԳՄՍ նախարարության հետ համագործակցության հետագա ուղիները:
Արդեն իսկ ձեռք են բերվել պայմանավորվածություններ՝ հանդիպելու և լրացուցիչ քննարկումներ իրականացնելու՝ ի նպաստ իրենց համայնքի:
Հավատարիմ մնալով հայրենիքը տեղում ճանաչելու իր մտքին՝ նա առաջնային է համարում Սփյուռքի երեխաների համար ճամբարների կազմակերպումը, համալսարանների ծրագրերին ու գործունեությանը մանրամասն ծանոթացնելը, հայաստանցի երեխաների հետ ակտիվ շփումը:
Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն
«Պաշարների շտեմարան» նոր կայքում, որի գործարկման մեկնարկը https://lib.armedu.am/ հասցեում տրվեց 2022 թվականին, տեղադրվել է արդեն 18 000-ից ավելի կրթական էլեկտրոնային պաշար: Կայքում բացվել է Կրթական տեխնոլոգիաներ բաժին, որտեղ տեղադրված են…
Ուսուցչի օրվա առթիվ մի խումբ մանկավարժներ և ոլորտի ներկայացուցիչներ պարգևատրվել են ԿԳՄՍ նախարարի կողմից ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը Ուսուցչի միջազգային օրվա առթիվ պարգևատրել է ոլորտի մի խումբ…
Ողջույն, հայգելի գործընկերներ: Օրեր առաջ սոցիալական մեդիահարթակներում մի փոքրիկ հարցում անցկացրեցինք պարզելու համար՝ հասարակությանը առավել հետաքրքրող թեմաները: Հարցումների արդյունքում ընտրվեց այսօրվա մեր քննարկվելիք թեման՝ ինչո՞ւ է երեխան դպրոցից գնում կրկնուսույցի…
<<Կրթությունը պատմելը և պատմություններ լսելը չէ․ այն ակտիվ և կառուցողական գործընթաց է>> Ջոն Դյուի Նախագծերի մեթոդը (Project methods (http://education.stateuniversity.com/pages/2337/Project-Method.html)) ուսուցման համակարգ է, որի ընթացքում սովորողները գիտելիքներ, կարողություններ, հմտություններ են ձեռք…
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի մարտի 11-ի 2024 թվականի N 07-Լ հրամանով հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների 2023-2024 ուսումնական տարվա 9–րդ դասարանի «Բնագիտություն» («ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն», «Աշխարհագրություն»՝ սովորողի…
Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 5-րդ դասարան
Մուտքի խոսք Էռնեստ Հեմինգուեյի «Ծերունին և ծովը» վիպակը հանրակրթական դպրոցներում ուսումնասիրվում է 8-րդ դասարանում հինգ կամ վեց դասաժամով, որոնցից մեկ դասաժամ հատկացվում է գրողի կենսագրությանը, վիպակի ժանրային առանձնահատկությունների ուսուցմանը: Գրականության դասերին նորագույն մեթոդների ու հնարների հմտորեն կիրառումը մշտապես կարևոր բաղադրիչ է հանդիսացել ուսուցման նպատակին հասնելու համար: Մեթոդների ու հնարների բազմազանության մեջ ուսուցիչը պիտի կարողանա ընտրել թեմային համապատասխանող, համեմատաբար ավելի արդյունավետ, հետաքրքիր, ինչպես նաև սովորողների վերլուծական- քննադատական մտածողությունը զարգացնող միջոցներ, գործիքներ, թվային ռեսուրսներ: Արդյունավետ մեթոդների ընտրությունից է կախված առաջադրված նպատակի իրականացումը: «Ծերունին և ծովը» վիպակի դասավանդման մեթոդները կարող են լինել բազմաշերտ ու ընդգրկուն, ինչպիսին ստեղծագործությունն է: Թեման ուսումնասիրելիս խորհուրդ է տրվում առաջնորդվել ԽԻԿ համակարգով և աշակերտակենտրոն սկզբունքով, ուշադրություն դարձնել խաչվող կամ ընդհանրական հասկացություններին: Եռափուլ համակարգի առանձին փուլերում կիրառել համապատասխան մեթոդներ ու հնարներ, առաջադրանքներ: Դրանք հմտորեն համադրելու և նպատակահարմար կիրառելու դեպքում ուսուցիչը առավելագույն արդյունքի կհասնի:Պարտադիր չէ, որ այս աշխատանքում ընդգրկված բոլոր մեթոդներն ու հնարները կիրառվեն վերջնարդյունքի հասնելու համար: Գրականության ուսուցիչը կարող է դրանցից մի քանիսը հաջողությամբ կիրառել կամ դասը պլանավորելիս համատեղել իր նախընտրած մեթոդի հետ և հասնել ցանկալի արդյունքի:
Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 3-րդ դասարան
Ուղղագրությունը և ուղղախոսությունը 10-րդ դասարանում:
Բարի գալուստ 7-րդ դասարանի ուսումնական նյութերի հեռավար դասընթացին: Մաղթում եմ բոլորիս արդյունավետ աշխատանքային ուսումնական տարի:
ՏՀՏ խմբակ
ՏՀՏ խմբակ